U toku petog, poslednjeg dana studijske posete Sloveniji, tim Mladih istraživača Srbije i EKO-SISTEM partnera nastavio je upoznavanje sa primerima dobre prakse u životnoj sredini iz prve ruke. Priča započeta u Notranjskom regijskom parku, nastavila se u Krpanovom domu u Pivki, gde je smešten DINA Centar za velike zveri, a potom su učesnici posetili farmu porodice Volk.  

U Krpanovom domu, EKO-SISTEM tim dočekale su Dragica Jakšetić iz Opštine Pivka i ekspertkinja za zaštitu prirode Andrea Solić, a učesnicima se na kratko obratio i gradonačelnik Pivke, Danijel Boštjančić. 

U uvodnom govoru, Dragica Jakšetić je upoznala učesnike sa Pivkom, naseljem koje je središte istoimene opštine koja broji nešto više od 5.000 stanovnika. Pivka se nalazi na teritoriji Krajinskog parka, još jedne regije u Sloveniji poznate po “nestajućim” jezerima – na ovom području ima 17 jezera. Kao i u slučaju Notranjskog regijskog parka, ovakve sezonske promene uslovljavaju i veće bogatstvo habitata – na ovom području ima 10 tipova habitata koji su dom za 687 vrsta. Mreža Natura 2000 pokriva čak 99% teritorije Krajinskog parka – te je izuzetno bliska saradnja sa lokalnim privrednicima, poljoprivrednicima i stanovništvom od izuzetnog značaja za održavanje biološke ravnoteže i dobrog kvaliteta života. 

Stoga i ne čudi što je Pivka jedan od centara izuzetno uspešne prekogranične saradnje između Slovenije i Hrvatske, koja traje još od 2003. godine. Ova saradnja je dodatno ojačana ulaskom Hrvatske u Evropsku uniju, što je rezultiralo posebnim projektrima i merama u cilju zaštite prirode.

Dva glavna projekta u okviru kojih su podržani programi zaštite prirode i uspostavljanja Natura 2000 područja jesu Interreg i Projekat Carnivora Dinarica. Jedan od stubova Interreg projekta, osim mitigacije posledica klimatskih promena, poput poplava u pograničnim područjima, jeste i očuvanje i održivo korišćenje prirodne i kulturne baštine, kao i zaštita i obnova biološke raznolikosti kroz mrežu Natura 2000 i razvoj zelene infrastrukture.

O aktivnostima koje su rezultirale ovim projektima govorila je Andrea Solić. Mrki medved, evroazijski ris i vuk su tri zveri koje čine okosnicu aktivnosti na svim poljima od opštine Pivka do Hrvatske. Kroz projekat Carnivora Dinarica, udruženim snagama otpočelo je istraživanje o populacijama ovih životinja, njihovim kretanjima i analizom njihovih staništa. Životinje su označavane telemetrijskim aparatima i njihova kretanja su praćena tokom nekoliko ciklusa.

Kako kaže Solić, sledeći korak bile su mere edukacije i prevencije u cilju što lakšeg suživota lokalnog stanovništva i velikih zveri. Kroz subvencije za dobre poljoprivredne prakse, gajenje pastirskih pasa, postavljanje električnih ograda, putne signalizacije, postavljena je osnova za dobru zaštitu – kako ljudi, tako i životinja. 

Poseban fokus bio je i na edukaciji. Osim klasičnih treninga za prosvetne radnike, lokalne privrednike i građane, u Krpanovom domu otvoren je i Centar za podizanje svesti od velikim zverima. U okviru centra, kroz interaktivne mape, virtual reality setove, zvuke prirode, edukativne filmove i interesantnu postavku, posetioci imaju priliku da nauče nešto o anatomiji ovih životinja, njihovim navikama, ponašanju i specifičnim putevima sezonskih migracija. Na interaktivnom ekranu, imate priliku da vidite kako medvedica migrira između Slovenije i Hrvatske i kako su njeni životni ciklusi neraskidivo povezani sa područjima u ove dve zemlje.

Nakon predavanja i edukacije u Centru, EKO-SISTEM tim posetio je i jedan od lokalnih Natura 2000 primera suživota sa prirodom – farmu Suhorje koju drže Alenka i Tomaž Volk.

“Naša farma i njen rad temelje se na koegzistenciji sa prirodom – mi smo deo prirode, čuvamo je, a ona nam zauzvrat daje sve što nam je potrebno. Sve što radimo temelji se na ekološkim principima i dobrobit naših životinja nam je uvek na prvom mestu”, reklao je Tomaž učesnicima. 

Osim domaćih životinja poput koza, ovaca, svinja, pasa i mačaka, koje potpuno slobodno šetaju farmom, posebna atrakcija je odgajivačnica konja, u kojoj trenutno ima više od dvadeset životinja. Volkovi na svojoj farmi proizvode i svoju hranu, a bave se i održivim turizmom, te u ponudi za posetioce imaju jahanje, kampovanje na farmi i izlete. 

Farma Volk razvijena je i održava se i kroz opštinske subvencije, sredstva iz projekata EU za razvoj ruralnih područja, kao i sredstva iz gorepomenutih Interreg i Carnivora Dinarica projekata.

Studijska poseta Hrvatskoj i Sloveniji održana je u okviru programa EKO-SISTEM, koji sprovode Mladi istraživači Srbije, a podržava Švedska. 

(Izveštaj: Asja Francisti, Mladi istraživači Srbije)